Υπάρχουν κάποια σημάδια που αποκαλύπτουν ότι ο σύντροφός μας δεν είναι δεν είναι συναισθηματικά διαθέσιμος, συμπεριφορές και στάσεις που ασυνείδητα επιλέγουμε να μην προσέξουμε εγκαίρως. Η κυρία Λίζα Βάρβογλη ψυχολόγος-ψυχοθεραπεύτρια μας αποκαλύπτει όλα τα ύποπτα σημάδια και τους λόγους που τόσο οι άνδρες όσο και οι γυναίκες μπορεί να κρατούν τον σύντροφό τους σε απόσταση
Ας υποθέσουμε ότι βγαίνεις με κάποιον για 9-10 μήνες. Περνάτε ωραία, έχετε αρκετά κοινά στοιχεία, σεχουαλική χημεία, αλλά παρόλα αυτά, κάτι δεν κολλάει. Δεν σου έχει ζητήσει να συζήσετε και, φυσικά, ούτε λόγος για γάμο ή δέσμευση. Εσύ ελπίζεις ότι είναι θέμα χρόνου να γίνει αυτό. Τικ-τακ, το βιολογικό σου ρολόι χτυπάει, θέλεις ένα παιδάκι, θέλεις γάμο, οικογένεια, μία ζωή μαζί του. Αλλά αυτός φαίνεται να θέλει άλλα πράγματα. Παρόλα αυτά σε αγαπάει. Έτσι, κάνεις υπομονή, ελπίζοντας σε κάτι καλύτερο, σε κάτι περισσότερο, που όμως δεν έρχεται. Τι συμβαίνει; Μάλλον είσαι σε μία σχέση με έναν άντρα που συναισθηματικά δεν είναι διαθέσιμος. Τι ακριβώς σημαίνει αυτό;
Ο άντρας που δεν είναι συναισθηματικά διαθέσιμος μπορεί να είναι ερωτευμένος μαζί σου και να περνάτε πολύ ωραία. Ωστόσο, δεν βάζει ενέργεια στη σχέση: εσύ είσαι αυτή που κάνεις σχέδια, που κανονίζεις τι θα κάνετε, που κρατάς την γραμμή επικοινωνίας ανοιχτή.
Ο άντρας που δεν είναι συναισθηματικά διαθέσιμος κρατάει τις αποστάσεις του. Θα σηκωθεί και θα φύγει, δεν θα σου ζητήσει να μείνεις το βράδυ μαζί του, θα ακυρώσει τα σχέδιά σας, θα σε αφήσει να περιμένεις στο ραντεβού σας, θα αφήσει να περάσουν πολλές μέρες από τη μία συνάντησή σας ως την επόμενη. Παρόλο που δεν το λέει με λόγια, η συμπεριφορά του σου δείχνει ότι κρατάει απόσταση από εσένα, ότι δεν «δίνεται».
Οι άντρες που δεν είναι συναισθηματικά διαθέσιμοι:
Φέρονται εγωιστικά
Σε αφήνουν να κάνεις όλη τη δουλειά για να κρατήσεις τη σχέση
Κρατάνε συναισθηματική απόσταση
Δε δεσμεύονται
Είναι επιφανειακοί
Δε σέβονται τον χρόνο, τον κόπο, τις ανάγκες σου
Προτιμούν τη δουλειά τους ή τους φίλους τους αντί για εσένα
Σου ρίχνουν το αποκλειστικό φταίξιμο για τα προβλήματα της σχέσης σας
Συχνά σου βάζουν όρους, όπως: «Αν δεν κάνεις το Χ, να ξέρεις ότι εγώ θα κάνω το Ψ», με αποτέλεσμα να σε εκβιάζουν συναισθηματικά
Ποιο είναι το κύριο πρόβλημα που δημιουργείται στη σχέση;
Το βασικό πρόβλημα που δημιουργείται στη σχέση είναι ότι τα δύο άτομα επιθυμούν εντελώς διαφορετικά πράγματα: η κοπέλα θέλει να καταλήξει η σχέση σε γάμο και οικογένεια, ενώ ο άντρας βλέπει τη σχέση σαν κάτι εφήμερο, για να περνάει ωραία την ώρα του και τίποτα παραπάνω. Έτσι όμως το ζευγάρι ξεκινάει από διαφορετική αφετηρία και οι επιθυμίες τους αποδεικνύονται συγκρουόμενες. Το παράδοξο είναι ότι αυτοί οι δύο άνθρωποι έχουν σχέση, αλλά τελικά δεν έχουν τη σχέση που χρειάζεται καθένας τους, οπότε υποφέρουν και οι δύο και τσακώνονται.
Ποιοι τύποι είναι αυτοί που συνήθως δεν είναι συναισθηματικά διαθέσιμοι
Ο άντρας που δεν είναι συναισθηματικά διαθέσιμος συχνά έχει βαθύτερες ανασφάλειες και χαμηλή αυτοεκτίμηση, χαρακτηριστικά που κρατάει καλά κρυμμένα και συχνά δε συνειδητοποιεί ούτε ο ίδιος ότι τα έχει. Συνήθως πρόκειται για άτομο με χαμηλή συναισθηματική νοημοσύνη και ανωριμότητα, παρόλο που μπορεί ταυτόχρονα να είναι ικανό και πετυχημένο στη δουλειά του. η έλλειψη συναισθηματικής νοημοσύνης σημαίνει ότι δεν αντιλαμβάνεται πώς ακριβώς νιώθει, ούτε και κατανοεί τα συναισθήματα των άλλων. Δεν έχει αποκτήσει ενσυναίσθηση, την ικανότητα να καταλαβαίνει το πώς αισθάνεται ο άλλος, να επικοινωνεί μαζί του και να τον εμπιστεύεται.
Αυτές οι δυσκολίες συχνά προέρχονται από κακή, αδιάφορη, «κρύα», ή ελλιπή σχέση με τη μητέρα στην παιδική ηλικία. Επίσης, ένα άλλο χαρακτηριστικό του είναι ότι είναι αφοσιωμένος στη δουλειά του σε υπερβολικό βαθμό. Έτσι, αντικειμενικά δεν έχει χρόνο για εσένα ή για κάποια σοβαρή σχέση, παρά μόνο για επιφανειακές σχέσεις που δεν καταλήγουν σε γάμο. Άντρες που είναι πολύ εξαρτημένοι από την πατρική τους οικογένεια επίσης τείνουν να δυσκολεύονται να ανοιχτούν συναισθηματικά και να είναι πραγματικά ανοιχτοί για μία σοβαρή σχέση που θα οδηγήσει σε γάμο. Άντρες που είναι πολύ ανεξάρτητοι και έχουν δομήσει τη ζωή τους γύρω από την εργασία και την κοινωνική τους ζωή, συχνά δεν επιθυμούν να αλλάξουν αυτή την ισορροπία και να δημιουργήσουν μία σοβαρή σχέση που θα οδηγήσει σε γάμο.
Η επιλογή τους είναι να έχουν ένα πιο ελεύθερο στυλ ζωής, στο οποίο δε χωράει μια σοβαρή σχέση.Τέλος, συναισθηματικά διαθέσιμος μπορεί να μην είναι ο άντρας που το δηλώνει στην κοπέλα ήδη από το πρώτο ραντεβού, αλλά αυτή επιλέγει να μην το «ακούσει». Σε αυτές τις περιπτώσεις ο άντρας έχει ξεκαθαρίσει με ειλικρίνεια και τιμιότητα τη θέση του, αλλά η κοπέλα αρνείται να το καταλάβει και ξεγελάει τον εαυτό της με δικαιολογίες τύπου «δεν γνώρισε στ’ αλήθεια την αγάπη, εγώ θα του δείξω», ή «με την αφοσίωσή μου θα του αλλάξω γνώμη». Φυσικά όταν το άλλο άτομο δεν είναι έτοιμο μέσα του για κάτι τέτοιο, η αγάπη και η αφοσίωση μίας κοπέλας δεν πρόκειται να του αλλάξουν γνώμη
Ο φόβος της δέσμευσης
Ο φόβος της δέσμευσης παραδοσιακά αφορά τους άντρες, αν και πρόσφατα βλέπουμε ότι και πολλές γυναίκες φοβούνται να δεσμευτούν σε μικρή ηλικία ή αν δεν είναι σίγουρες ότι έχουν βρει τον κατάλληλο σύντροφο.
Ένας άντρας, αλλά και μία γυναίκα, φοβάται ότι αν δεσμευτεί σε μία «σοβαρή» σχέση θα χάσει την ελευθερία του και τον έλεγχο της ζωής του. Φοβάται ότι η γυναίκα θα του κάνει κουμάντο και ότι ο ίδιος με κάποιον τρόπο θα μείνει πίσω ή θα δείξει τις αδυναμίες του. Επίσης μπορεί να μην του αρέσει η ιδέα της σε,ουαλικής δέσμευσης με μία σύντροφο. Σε αυτούς τους φόβους προστίθεται όμως και μία βαθύτερη ανασφάλεια, αμφιβολία «είμαι αρκετά καλός για μία σοβαρή σχέση;».
Η ανασφάλεια αυτή με τη σειρά της οδηγεί στο άγχος της απόρριψης, τύπου «μπορεί να ανακαλύψει η κοπέλα μου ότι δεν είμαι αρκετά καλός/όπως με φαντάζεται και να σηκωθεί να φύγει». Εδώ βέβαια μπαίνουμε σε βαθιά νερά, αφού πρόκειται για βαθύτερους, ασυνείδητους φόβους, που ο άνθρωπος αυτός δεν έχει κάτσει να τους σκεφτεί εντελώς αντικειμενικά και ξεκάθαρα. Επίσης, κάποιοι άντρες φοβούνται ότι αν έρθει μία γυναίκα συναισθηματικά πολύ κοντά τους θα ανακαλύψει τα ελαττώματά τους και θα τους απορρίψει γι’ αυτό τον λόγο.
Αυτοί οι άντρες έχουν άγχος για την εξωτερική εικόνα τους, αλλά και για τη γνώμη που έχουν οι άλλοι γι’ αυτούς. Υπάρχει η συχνή περίπτωση ένας άντρας να μην εμπιστεύεται γενικότερα τις γυναίκες, είτε γιατί μεγάλωσε σε οικογένεια με προβλήματα, είτε επειδή τον έχει προδώσει κάποια πρώην του. Άλλοι άντρες πάλι υποφέρουν από το «σύνδρομο του Πίτερ Παν», δηλαδή είναι αιώνιοι έφηβοι, αρνούνται να μεγαλώσουν και να ωριμάσουν και δε φέρονται όπως αρμόζει στην ηλικία τους. Επομένως, η επιθυμία τους για σοβαρή σχέση και γάμο είναι περίπου όση και αυτή ενός εφήβου: στο μηδέν!
Γιατί μια γυναίκα κολλάει με έναν άνδρα που δεν είναι συναισθηματικά διαθέσιμος ή δεν θέλει να προχωρήσει σε δέσμευση
Η γυναίκα που κολλάει με έναν μη συναισθηματικά διαθέσιμο άντρα συνήθως δεν αντιλαμβάνεται εξαρχής τα σημάδια. Επειδή η ίδια έχει ανάγκη να βρεθεί σε μία σοβαρή σχέση, θεωρεί ότι και ο άντρας έχει εξίσου την ίδια ανάγκη. Έτσι, ενώ αυτός μπορεί με ειλικρίνεια να της πει ότι πχ., δε θέλει γάμο, η γυναίκα δεν το «ακούει», το διαγράφει από το μυαλό της ή λέει μέσα της «εγώ θα τον αλλάξω» ή «με την αγάπη μου θα του δείξω πόσο υπέροχα είναι και θα αλλάξει γνώμη». Και φυσικά ο άλλος ούτε αλλάζει χαρακτήρα, ούτε αλλάζει γνώμη! Και η κοπέλα αναρωτιέται γιατί!
Η ίδια δεν αναγνωρίζει τα δικά της μοτίβα συμπεριφοράς, οπότε και τα επαναλαμβάνει. Επίσης, μία κοπέλα μπορεί να έχει μεγαλώσει με έναν γονιό συναισθηματικά μη διαθέσιμο, οπότε στην ενήλικη ζωή της ξαναπαίζει τον ρόλο της παιδικής της ηλικίας, με την ενδόμυχη ελπίδα ότι αυτή τη φορά θα ξαναγράψει την προσωπική της ιστορία και θα έχει happy ending.
Υπάρχουν τύποι γυναικών που έλκονται από τέτοιου είδους άντρες;
Ποιο ψυχολογικό κενό τις σπρώχνει σε τέτοιου είδους προβληματικές σχέσεις. Η γυναίκα που επιλέγει μη συναισθηματικά διαθέσιμους άντρες συνήθως έλκεται από ένα χαρακτηριστικό αυτού του άντρα, πχ. την ομορφιά του, ή το χιούμορ του, ή οτιδήποτε, χωρίς να λαμβάνει υπόψη άλλα χαρακτηριστικά του ή αδυναμίες του. Με λίγα λόγια, η γυναίκα αυτή φτιάχνει μία εξιδανικευμένη άποψη του άντρα στο μυαλό της. Ερωτεύεται περισσότερο τη φαντασίωση που έχει για τον άντρα, αυτό που η ίδια χρειάζεται, και λιγότερο τον συγκεκριμένο άντρα. Επίσης, μία γυναίκα που δε γνωρίζει καλά τον εαυτό της, που κουβαλάει τραύματα από το παρελθόν της, προσπαθεί να βρει έναν «σωτήρα», έναν άντρα που θα τη σώσει από τα προβλήματά της. Τέλος, μία γυναίκα μπορεί ασυνείδητα να μην πιστεύει στην προσωπική της αξία και να θεωρεί ότι δεν αξίζει αγάπη και ευτυχία στη ζωή της, οπότε ασυνείδητα κάνει συνέχεια λανθασμένες επιλογές.
Να θυμάσαι όμως ότι οι άνθρωποι κολλάνε σε έναν σύντροφο και τους γίνεται έμμονη ιδέα όταν αυτό το άτομο επιβεβαιώνει τις πιο βαθιές ανησυχίες τους. Έτσι, μία γυναίκα αγχώδης και με χαμηλή αυτοεκτίμηση θα ερωτευτεί τρελά κάποιον που ενισχύει αυτές τις ανασφάλειες, αυτά τα αδύναμα κομμάτια του χαρακτήρα της.
Τι προσπαθούν να διορθώσουν παραμένοντας στη σχέση;
Οι γυναίκες που παραμένουν σε μία φανερά ελλειμματική σχέση στην ουσία προσπαθούν να διορθώσουν τον εαυτό τους, να αποδείξουν ότι αξίζουν και ότι θα τα καταφέρουν. Και όσο πιο άσχημη γίνεται η σχέση, η γυναίκα αυτή δείχνει μεγαλύτερη κατανόηση, κάνει περισσότερη υπομονή και δείχνει τεράστια ανοχή. Ο λόγος είναι ότι πιστεύει τόσο λίγο στον εαυτό της, που θεωρεί τον εαυτό της χαμένο και ένα «τίποτα» έξω από τη σχέση. Η γυναίκα αυτή έχει χαμηλή αυτοεκτίμηση και αυτοπεποίθηση. Από την άλλη μεριά, έχει εξιδανικεύσει τον άντρα σε τέτοιο βαθμό, που ψυχολογικά δεν βλέπει ότι είναι ακατάλληλος για το είδος σχέσης που αυτή θέλει. Παρόλα αυτά επιμένει, γιατί θεωρεί ότι αν κρατήσει τη σχέση αυτή είναι η μεγαλύτερη απόδειξη ότι η ίδια αξίζει.
Βοηθάει ένα τελεσίγραφο ή προχωράμε σε κάτι πιο σοβαρό ή χωρίζουμε;
Τα τελεσίγραφα, όπως και οι απειλές, δε βοηθάνε. Αντίθετα, δίνουν στο άλλο άτομο ένα πάτημα, ένα άλλοθι για να αποχωρήσουν από τη σχέση και τελικά να «βγουν λάδι», να δείξουν ότι το φταίξιμο δεν ήταν δικό τους, αλλά της συντρόφου τους, που τους έβαλε το μαχαίρι στον λαιμό.
Τελικά υπάρχει τρόπος να λειτουργήσει μια σχέση όπου ο ένας δεν είναι συναισθηματικά διαθέσιμος;
Η επίσκεψη στον ειδικό μπορεί να βοηθήσει; Τι άλλο μπορεί να βοηθήσει; Δυστυχώς όταν το ένα άτομο δεν είναι συναισθηματικά διαθέσιμο, όταν δε θέλει να προχωρήσει σε μία σοβαρή σχέση, η κοπέλα δεν μπορεί να κάνει πολλά πράγματα. Ο μη συναισθηματικά διαθέσιμος άντρας στην ουσία είναι απών και δεν έχει την επιθυμία να συνάψει σοβαρή σχέση. Η επίσκεψη στον ειδικό μπορεί να βοηθήσει όταν ο άντρας αυτός διαπιστώσει μόνος του ότι θέλει να συνεχίσει με την κοπέλα του, αλλά νιώθει ότι κάτι τον μπλοκάρει. Όπως για να χορέψεις ταγκό χρειάζεσαι δύο παρτενέρ, έτσι και για να λειτουργήσει μία σχέση χρειάζονται δύο μέλη. Με την πειθώ, τις απειλές, τον καταναγκασμό και την υποχρεωτική θεραπεία όμως δε λύνεται το πρόβλημα. Αν το συναισθηματικά μη διαθέσιμο άτομο αναγνωρίσει ότι έχει δυσκολία δέσμευσης, ότι η ζωή του είναι συναισθηματικά φτωχή, ή όλες του οι σχέσεις διαλύονται κακήν-κακώς και αναζητήσει θεραπεία, μπορεί βέβαια να αλλάξει.
Η Δρ. Λίζα Βάρβογλη, Ph.D. είναι ψυχολόγος-ψυχοθεραπεύτρια
